Introductie Philips CD100
In november 1982 bracht Philips de eerste CD speler voor consumentengebruik op de markt; de Philips CD100. Dit zeer compacte, stijlvol vormgegeven kastje met klep aan de bovenzijde zou de basis worden voor een nieuwe standaard in geluidsweergave. Ontwikkelingspartner Sony, waarmee Philips de Compact Disc standaard heeft ontwikkeld, kwam overigens al een maandje eerder met zijn eerste speler op de markt omdat het niet wilde wachten tot Philips ook zijn eerste model klaar had.
Na ruim dertig jaar zijn er nog behoorlijk wat CD100’s over en dat zegt heel wat over de bouwkwaliteit van dit stukje digitale techniek van de eerste generatie. Deze CD “opa” is dan ook niet zomaar de eerste de beste; het gehele chassis is gemaakt van zwaar metaal en de buitenkant (bovenkant en front) is gemaakt van millimeters dik aluminium. Het eveneens oerdegelijke CDM-0 / CDM-1 loopwerk is eveneens volledig uit metaal vervaardigd. De laser is gemonteerd in een wrijvingsloze zwenkarm. Deze werkt als een lineaire motor in een magneetveld waarmee de laser traploos naar de juiste positie kan worden gebracht. Dit principe zou Philips blijven gebruiken tot en met het CDM-9 Pro loopwerk medio jaren ’90. Waar de concurrentie vaak koos voor lasertransport met een stappenmotor en tandwiel, koos Philips deze nauwkeurige en degelijke oplossing.
De elektronica is overzichtelijk aangebracht op twee printplaten die boven elkaar in het metalen chassis gemonteerd zijn. De bovenste print bevat alle decodeer-elektronica waaronder de twee TDA1540 Digitaal-Analoog-Converters. Alle componenten zijn “through hole” en er zijn nog geen SMD componenten te bekennen. De onderste printplaat bevat alle servo-elektronica waaronder de spindelmotor besturing en de aansturing van de laserarm. Qua opbouw lijkt de CD100 erg veel op de overige Philips audio-apparatuur uit het begin van de jaren ’80. De bekende steekverbindingen, waarmee printplaten onderling verbonden worden, zien we ook in deze speler terug. Een leuke mengelmoes van axiale en radiale elco’s geeft de indruk dat Philips onderscheid maakte in de eigenschappen van hun axiale 038 serie en de radiale 035 serie. Opvallend is dat juist die laatste na dertig jaar vaak meer last hebben van capaciteitsverlies en toegenomen ESR dan hun axiale broertjes.
Restauratie
Na dertig jaar spelen veel van deze “eerste generatie” CD spelers niet meer geheel probleemloos. In tegenstelling tot tegenwoordig is de oude CDM0/CDM1 laser vrijwel onverslijtbaar en blijkt zelden de oorzaak van het niet meer functioneren van de speler. Natuurlijk zijn er wel een aantal andere kenmerkende problemen die na verloop van jaren optreden.
De Philips CD100 is enorm servicevriendelijk; het decoder-board kan rechtop worden gezet in twee speciale steuntjes in het chassis. Zo kun je overal goed bij.
Elco’s
Om te beginnen worden alle elco’s in het apparaat vervangen. Dit is eigenlijk niet meer dan een standaard handeling bij een dergelijke grote onderhoudsbeurt. De elco’s in de CD speler zijn na dertig jaar behoorlijk versleten; de capaciteit is flink teruggelopen en de inwendige weerstand (ESR) is veel te hoog geworden. In de voeding betekent dit dat de gelijkspanningen niet meer stabiel zijn waardoor de vele IC’s niet goed kunnen werken. Daarnaast hebben versleten elco’s ook nadelige invloed op de gevoelige digitale signalen die in de elektronica heen en weer worden gestuurd. Wanneer een digitaal signaal vervormd raakt, is het onbruikbaar voor de volgende schakeling in het circuit.
Bijna alle elco’s in de CD100 worden vervangen door speciale laagohmige Nichicon PM elco’s. Deze serie is speciaal ontwikkeld voor hoogfrequente en digitale schakelingen. Ze worden gekenmerkt door een hoge nauwkeurigheid en zeer lage inwendige weerstand (ESR).
Er zijn twee elco’s die niet worden vervangen door Nichicon PM elco’s, maar door Nichicon Fine Gold audio-elco’s. Dit zijn de twee elco’s die aan de uitgang van de Digitaal-Analoog-Converters zitten. Omdat hier het analoge audiosignaal uit de elektronica komt, vereist dit een ander soort elco’s dan het digitale signaal. De Fine Gold elco’s zijn specifiek ontworpen om analoog audiosignaal zo optimaal mogelijk door te geven.
De axiale elco’s op het laser-printje worden vervangen door BC Vishay 021 axiale elco’s. Dit zijn in feite de directe opvolgers van de oude axiale Philips elco’s. Ook deze nieuwe exemplaren hebben uitstekende eigenschappen en ze passen weer mooi op de printplaat voor een authentieke restauratie.
Solderingen
Een andere oorzaak van storingen in deze dertig jaar oude CD speler wordt gevormd door losgeraakte soldeerverbindingen. Met name bij de onderdelen die warm worden, zoals spanningsregulatoren, raken de soldeerverbindingen op de printplaat onder invloed van wisselende temperaturen los. Dit resulteert in slechte of onderbroken contacten. Het is dus raadzaam om alle solderingen op de printplaten even met de soldeerbout en wat verse soldeertin aan te tippen.
Afregelen
Ja, en dan zijn er altijd de mensen die graag aan potmetertjes draaien, vooral wanneer dat eigenlijk helemaal niet nodig is. In de Service Manual van de CD100 wordt duidelijk gesproken over diverse uitgebreide afregelprocedures. Hiervoor dient de monteur in kwestie te beschikken over speciale meetapparatuur en test CD’s. Ik heb ze niet en jij waarschijnlijk ook niet. Daarom gaan we helemaal niks afregelen, maar de speler gewoon eens even testen.