Auteursrecht

Onlangs verscheen op het MFBfreaks.com Forum een topic met een foto van Trijntje Oosterhuis. Op de achtergrond naast Trijntje is een oude Philips F9414 box te zien, die past mooi in ons straatje als verzamelaars. De foto was afkomstig uit een artikel van De Telegraaf, dat natuurlijk niet over die box ging, maar over Trijntje zelf. Een leuke toevalligheid, maar niets meer dan dat. Of toch?

Afgelopen zondagmiddag viel er een zware e-mail op mijn digitale deurmat, waarin een bepaalde professionele fotograaf mij sommeerde om per direct zijn foto van mijn website te verwijderen en vooral ook even ruim achthonderd Euro te betalen als schadevergoeding voor onrechtmatig gebruik en schending van het auteursrecht en vooral zijn persoonlijkheidsrechten door het niet noemen van zijn naam. Tevens waren zijn rechten geschonden doordat de foto “verminkt” (bijgesneden) was weergegeven. Als ik de betaling binnen vijf dagen zou doen, kreeg ik korting en werd de schade “beperkt” tot slechts 563 Euro. Allerlei termen zoals auteursrecht, persoonlijkheidsrecht, toestemming, materiële en immateriële schade lijden, inbreuk maken, aansprakelijkheid, onderzoeksplicht en jurisprudentie vlogen me om de oren maar waar het uiteindelijk op neer kwam was simpel: dokken moest ik.

Nu heb ik er helemaal geen problemen mee om mensen te betalen voor het werk dat ze doen. Verdikkie, ik ben ZZP-er, ik weet toch ook hoe het werkt? Geld komt heus niet aanwaaien. Maar toch stond de toon van de mail me niet aan. Mijn eerste, excuserende antwoord werd rap en kordaat beantwoord en de boodschap bleef onveranderd. Goed, eens zien wat oom Google ervan vindt. Al snel kwam ik tot de conclusie dat deze bewuste fotograaf al jarenlang een ware klopjacht heeft geopend op nietsvermoedende gebruikers en hen op tamelijk gespierde wijze probeert te imponeren met belangrijk klinkende e-mails. In de meeste gevallen weten de geschrokken gedaagden een redelijke schikking te treffen met de fotograaf in kwestie, waardoor slechts een deel van de oorspronkelijke “eis” hoeft te worden voldaan.

Een oplossing vond ik op de website van Charlotte Meindersma, juriste en fotografe, gespecialiseerd in informatierecht. Hier kwam ik de term “embedden” tegen. Deze term, vroeger ook wel deep linking of inlinken genoemd, wordt gebruikt wanneer content (video of plaatjes) van website A wordt getoond op website B. Het Europese Hof heeft vorig jaar geoordeeld dat in het geval van “embedden” of “deep linking” er géén auteursrechten geschonden worden, zelfs niet wanneer de originele content op de bron-website illegaal verkregen zou zijn. Er wordt namelijk niets verveelvoudigd maar in plaats daarvan wordt reeds aanwezige, openbare content (in dit geval op de website van De Telegraaf) op een andere plek aan dezelfde doelgroep getoond. En verdomd als het niet waar is: de topicstarter had – gelukkig – in zijn forumbericht ge-deep-linkt naar een afbeelding op de website van De Telegraaf! Men had die foto ook al op de website van De Telegraaf kunnen zien en als De Telegraaf hem weghaalt, is hij bij mij ook weg. Wanneer de forumgebruiker de foto had opgeslagen en als bijlage op het forum had ge-upload, waren de rapen gaar geweest. MFBfreaks.com was dan verantwoordelijk geweest voor de aanwezigheid van auteursrechtelijk beschermd werk op de server en dan was de claim van de fotograaf legitiem geweest.

Na een prettig en vlot contact met Charlotte Meindersma leerde ik dat de betreffende claimfotograaf inmiddels een reputatie aan het opbouwen is op dit gebied; er komen meer meldingen binnen van deze “spierballentaal”. Al dan niet opzettelijk wordt de uitspraak van het Hof aangaande “embedden” door hem in de wind geslagen; omdat de context en het onderwerp van de foto nu totaal anders zijn dan oorspronkelijk bedoeld was, zou de regelgeving over “embedden” niet van toepassing zijn. Ja, doei! Zo ken ik er ook nog een paar. Een kordate mededeling richting de fotograaf dat het hier een gevalletje “embedden” betreft en hij zijn geluk dus maar elders moet zoeken, heeft tot nu toe voor rust in de tent gezorgd. Even schrikken was het wel.

Mocht je hier via Google terecht zijn gekomen en met hetzelfde probleem zitten, dan zijn hier wat handige links:

Deze website was de eerste die ik tegen kwam waar een soortgelijk probleem aan de kaak werd gesteld. Deze persoon had de afbeelding wél op de eigen webserver opgeslagen en heeft uiteindelijk toch een (gedeeltelijke) schadevergoeding moeten betalen: http://araglin.nl/?e=1609#.VVpSELntmkp

Een lijstje met websites die uitgebreid in gaan op de kwestie Auteursrecht en Embedded Content:

http://www.nu.nl/internet/3912530/embedden-maakt-geen-inbreuk-copyright.html

http://tweakers.net/nieuws/99255/europees-hof-embedden-auteursrechtelijk-beschermd-materiaal-is-toegestaan.html

http://www.auteursrecht.nl/auteursrecht/25264/

http://blog.iusmentis.com/2014/10/28/europees-hof-embedden-auteursrechtelijk-beschermd-materiaal-toegestaan/

http://www.frankwatching.com/archive/2014/11/24/embedden-mag-dat-eigenlijk-wel/

En dan nog even in het bijzonder de website van Charlotte Meindersma (Charlotte’s Law & fine prints):

https://www.charlotteslaw.nl/2014/10/embedden-mag-nu-echt/

In haar webshop is overigens een leuk artikel te koop: het Koffiefonds. Met dit virtuele product waaraan je zelf een waarde kunt toekennen, is het mogelijk om Charlotte te bedanken voor haar gratis en vrijblijvende advies. En dát doe ik natuurlijk met alle plezier.

De moraal van dit verhaal: let op wat er op je website gebeurt. Het kan lang goed gaan, maar het hoeft maar één keer mis te gaan. Een gemiddeld forum staat vol met foto’s en plaatjes die al dan niet lokaal gehost worden. Hou dat in de gaten want het kán een dure grap worden.

Dit artikel is natuurlijk geen uitnodiging om massaal te gaan deeplinken en embedden, al lijkt het wel dé oplossing te zijn om zonder betaling van auteursrechten je website van plaatjes te voorzien. Los van de auteursrechtelijke toestanden levert het ook een extra belasting op voor de server waar de content daadwerkelijk gehost wordt en het is dus eigenlijk “not done”. Ben je professioneel met een website bezig, investeer dan in een abonnement op een van de vele stockfoto aanbieders. Zo weet je altijd zeker dat jouw plaatjes in orde zijn. En wat betreft een forum: blijf opletten. Als beheerder ben je verantwoordelijk. Een disclaimer is niet voldoende; je moet actief ingrijpen als er iets geplaatst wordt dat niet door de beugel kan, ook wanneer dit in eerste instantie onschuldig lijkt. Een praktische tip: laat je gebruikers de URL van de content plakken in plaats van het te embedden. Dat kost een klik meer, maar kan een hoop ellende schelen.