Wie het kleine niet eert…

Ik heb iets met lieve kleine audiosetjes. Schattige versterkertjes, bijpassende tunertjes en compacte matchende platenspelers. Ik bezit zo’n setje uit 1964, een uit 1968 en nu ook een uit 1974. Uiteraard allemaal Philips, dat mag duidelijk zijn. Natuurlijk blijft de top van het audio-assortiment uit de jaren Zeventig me mateloos interesseren en is ook Motional Feedback beslist niet goedkoop geweest, maar die kleine setjes hebben écht iets. Na vandaag een in nieuwstaat verkerend kleinood voor een luttel bedrag bij de eerste eigenaar te hebben opgehaald heb ik weer zo’n setje mogen completeren en daarom stel ik jullie hierbij voor aan: Setje ‘74!

Eindhoven, 1974. Het Hifi team is in z’n nopjes; het nieuwe assortiment loopt als een trein en de eerste Motional Feedback Box 22RH532 is op de markt gebracht en blijkt een succes. Ook het conventionele programma met de schitterend vormgegeven versterkers 22RH520 en 22RH521 en de afgeleide receiver 22RH720 gooien hoge ogen bij het publiek. High Fidelity is een groot succes en Philips doet zijn best om in te spelen op een brede markt waarbij ook het instapsegment voor de kleine beurs niet wordt vergeten.

De gemiddelde Hi-Fi installatie bestaat tenminste uit een versterker en een tuner of een combinatie daarvan (receiver), een platenspeler en een stel luidsprekerboxen. Kijken we naar de prijslijst van 1973 dan blijkt een topklasse installatie al snel zo’n drieduizend keiharde guldens te kosten; zo’n dertienhonderd Euro. Dat is nogal een forse aanschaf en kost de hardwerkende Nederlandse DAF-rijder in die tijd zo’n drie netto maandsalarissen! Ter vergelijk: Een DAF 66 kostte in 1974 zo’n elfduizend gulden (vijfduizend euro). Het was dus ook niet meer dan normaal dat Philips ook voor de iets kleinere beurs een aantrekkelijk assortiment kon aanbieden, iets dat sinds het begin van het radioassortiment al gebruikelijk was. Wie op zoek was naar een Hi-Fi installatie kon kiezen tussen een DAF of een Mercedes, of iets daar tussenin.

Het DAF-setje uit 1974 bestaat uit de versterker 22RH540, de tuner 22RH640 en de platenspeler 22GA227. Alle drie de apparaten zijn ontworpen in een volledig kunststof behuizing die met een kleurschakering van zwart met zilvergrijs keurig aansluit bij het op dat moment geldende assortiment in de High Fidelity range. Als je het zo bekijkt is het eigenlijk net een mini visoogsetje – de 540 versterker als klein broertje van de 521; versoberd met minder knopjes en ontdaan van de kenmerkende ronde VU meters maar mét het opvallende zilvergrijze frontje en zwarte knopaccenten. De tuner 640 als klein broertje van de 621; wederom ontdaan van de overbodige luxe-knopjes en dus zonder voorkeurstations maar mét de kenmerkende verlichte groene zenderschaal. Geheel in lijn, maar zonder fratsen. Dat scheelt!

Uiteraard was er ook inwendig één en ander bezuinigd. Het versterkertje 540 heeft een bescheiden 2x 10 Watt muziekvermogen bij 1% vervorming aan boord, afkomstig uit een transistorpaartje BD262-BD263. Dit kan worden opgevoerd tot maximaal 2x 17 Watt bij een vervorming van 10%. Geen rumble- en scratchfilters of contourschakelaars zoals op de grote broer en geen “Ambio 4” ruimtelijke geluidseffecten. Wél een eenvoudige maar doeltreffende toonregeling en volume-afhankelijke loudnesschakeling dankzij een aftakking op de volumepotmeter. In feite is het gehele concept grotendeels gekopiëerd van het versterkertje 22RH580 uit 1969, dat toen samen met de tuner 22RH690 ook al een budget-bewuste combinatie vormde. De 2x 6 Watt die daar uit kwam waren echter niet meer toereikend voor een budget-set in de Seventies.

Tja, en dan “moet” je natuurlijk ook nog een platenspeler om ook eens wat anders te kunnen horen dan Hilversum. De 22GA212 tiptoetsmachine is in 1974 het neusje van de zalm uit Eindhoven; zowel voor oog als oor een streling met dat mooie aluminium, die groene lampjes en de zeer lichte toonarm met Hi-Fi opneemelement. Maargoed, vijfhonderd gulden mijnheer! Voor iets meer dan de helft daarvan kocht je een GA227; een compacte platenspeler met bruine plexiglas kap en een zilvergrijze plastic behuizing die perfect past bij de 540/640 combinatie. Het spelertje oogt op het eerste gezicht helemaal niet spannend en heeft nogal wat weg van zo’n goedkoop grammofoontje met tussenwielaandrijving en keramisch “beitel” element. Niets blijkt minder waar! De GA227 is een snaaraangedreven draaitafel en wordt standaard geleverd met een GP400 Hi-Fi opneemelement. Weliswaar met plastic subchassis en plastic arm, maar toch. Het lieve ding heeft zelfs een instelbare dwarsdrukcompensatie-inrichting (anti-skating) en een ingebouwde naalddrukweegschaal – die heeft de 212 niet eens, ha! Al met al toch een heel behoorlijk spelertje waar alles op zit dat je nodig kunt hebben. In een budgetbewuste vorm, dat wel.

Natuurlijk kan ook zo’n instap-installatie nog worden uitgebreid met een bandrecorder of cassettedeck. Waar men in het topsegment al direct kiest voor het N2520 Hi-Fi Stereo cassettedeck met DNL en Dolby ruisonderdrukking van bijna duizend gulden, kan de 540/640/227 bezitter ook hier de nodige guldens besparen door slim te kiezen. Hij kiest bijvoorbeeld voor een N2507 cassettedeck zonder Dolby maar met DNL en een iets eenvoudiger loopwerk dan de N2520. Daardoor houdt hij wel de helft van het geld in zijn zak! Of voor een middenweg, de N2515 – een deck met hoog plasticgehalte maar iets betere specificaties dan de N2507.

De moraal van het verhaal; het is niet altijd het duurste waar je het meeste plezier aan beleeft. Zo’n 35 jaar na dato staan hier in het MFBfreaks.com hoofdkwartier annex museum de toppers en hun bescheiden soortgenoten harmonieus op de plank naast elkaar. En ondanks dat de toppers écht nog steeds geweldig klinken, kan zo’n budget-set voor half geld soms minstens net zoveel plezier geven…